به گزارش سبز سرخ ؛ چه شوم بختند بدسگالانی که نتوانستند و نمی‌توانند وجود رحمت محض امامان را که منشأ هدایت و عنایت ویژه خداوند هستند را تحمل کنند و علاوه بر ضلالت و گمراهی خود، انسان‌های عصر خود را نیز از وجود سراسر نور و رحمت این امامان محروم می‌کنند و خود را به شهادت رساندن این سفیران الهی، برای همیشه در جهنم اعمال خود گرفتار می‌سازند.

امام یازدهم، امام حسن عسکری (ع)، در سن ۲۳ سالگی با به شهادت رسیدن پدر بزرگوار خود به امامت رسید و آن‌چنان در حصر و کنترل حاکمان جور زمان خود قرار داشت که به‌عنوان تنها امامی است که به حج مشرف نشده است آن هم به دلایلی که امکان حضور ایشان در مکه را مقدور نمی‌کرد.

به مدت ۶ سال عهده‌دار امامت بود. ایشان در مدت کوتاه امامت خود با سه تن از خلفای عباسی هم‌دوره بود و از جانب این خلفا به‌شدت تحت‌فشار و محدودیت قرار داشت، به‌طوری‌که علاوه بر سکونت اجباری در محله نظامی حتی آن حضرت را در زندان نیز محبوس نمودند.

مشهورترین لقب او، عسکری است که اشاره به اقامت اجباری‌اش در سامرا دارد. امام حسن عسکری (ع) در سامرا تحت مراقبت حکومت قرار داشت و برای فعالیت‌های خود با محدودیت روبه‌رو بود. ایشان از طریق نامه با مسلمانان ارتباط داشت و عثمان بن سعید، نخستین نایب خاص امام‌زمان (عج)، از نمایندگان خاص وی نیز به شمار می‌رفت. در سال ۲۵۵ تنها فرزند آن حضرت مهدی موعود چشم به جهان گشود.

دوره امامت حضرت عسکری (ع) باقدرت ظاهری ۳ تن از خلفای بنی‌عباس همراه بود. امام ۳ سال از دوران امامت خود را در زندان گذراند. به‌طورکلی دوران عمر ۲۹ساله امام حسن عسکری (ع) به سه دوره تقسیم می‌شود، دوره اول ۱۳ سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت. دوره دوم ۱۰ سال در سامرا قبل از امامت. دوره سوم نزدیک ۶ سال امامت آن حضرت است.

علت معاشرت کم امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) با مردم، علاوه بر مراقبت شدید دستگاه خلافت و ممنوع‌الملاقات بودن آنها، نزدیک بودن به زمان دوران غیبت حضرت مهدی (ع) بود که مردم باید بدان خو می‌گرفتند.

امام حسن عسکری (ع) از طرف دستگاه خلافت عباسی تحت‌نظر و محدودیت شدید بود؛ اما ایشان در تربیت شاگردان برای آموزش آیین اسلام و رفع اشکال‌ها و شبهات مخالفان و تعیین اندیشه صحیح اسلامی فوق‌العاده موفق عمل کردند به‌گونه‌ای که خشم دستگاه خلافت عباسی را برانگیخت و سرانجام به شهادت آن امام مظلوم مبادرت ورزیدند.
امام عسکری (ع)، مظهر همه صفات عالی بود که در این نوشتار کوتاه تنها به یک صفت آن امام مظلوم و آن‌هم با طرح یک مورد بسنده می‌شود.

سخاوت امام حسن عسکری (ع)
ازآنجاکه امامان معصوم علیهم‌السلام برترین نمونه و اسوه کامل صفات عالیه انسانی بودند، رفتار آنان در همه ابعاد می‌تواند برای پیروانشان درس‌آموز باشد و یکی از آن صفات زیبا، سخاوت است. ما در مورد سخاوت امام عسکری علیه‌السلام فقط به نقل یک روایت بسنده می‌کنیم:

محمد بن علی می‌گوید: زمانی بر اثر تهیدستی کار زندگی بر ما سخت شد. پدرم گفت: بیا با هم به نزد ابومحمد (امام عسکری علیه‌السلام) برویم. می‌گویند او مردی بخشنده است و به جود و سخاوت شهرت دارد. گفتم: او را می‌شناسی؟ گفت: نه، او را هرگز ندیده‌ام.
با هم به راه افتادیم. در بین راه پدرم گفت: چقدر خوب است که آن بزرگوار دستور دهد به ما ۵۰۰ درهم بپردازند! تا با آن نیازهایمان را برطرف کنیم. دویست درهم برای لباس، دویست درهم برای پرداخت بدهی و صد درهم برای مخارج دیگر!

من پیش خود گفتم: کاش برای من هم سیصد درهم دستور دهد که با صد درهم آن یک مرکب بخرم و صد درهم برای مخارج و صد درهم برای پوشاک باشد تا به کوهستان (در اطراف همدان و قزوین) بروم. هنگامی که به سرای امام رسیدیم، غلام آن حضرت بیرون آمده و گفت: علی بن ابراهیم و پسرش محمد وارد شوند. چون وارد شده و سلام کردیم، امام به پدرم فرمود: «یا علی! ما خلفک عنا الی هذا الوقت؟ ; ای علی! چرا تا کنون نزد ما نیامده‌ای؟»
پدرم گفت: ای آقای من! خجالت می‌کشیدم با این وضع نزد شما بیایم.

وقتی از نزد آن حضرت بیرون آمدیم، غلام آمده و کیسه پولی را به پدرم داد و گفت: این پانصد درهم است، دویست درهم برای پوشاک، دویست درهم برای بدهی و صد درهم برای مخارج دیگر. آنگاه کیسه‌ای دیگر درآورده به من داد و گفت: این سیصد درهم است، صد درهم برای خرید مرکب و صد درهم برای پوشاک و صد درهم دیگر برای سایر هزینه‌ها، اما به کوهستان نرو؛ بلکه به سوراء برو. (اصول کافی، کتاب الحجة، باب مولد ابی محمد الحسن بن علی، ح ۳)

عاقبت به دستور معتمد خلیفهٔ عباسی امام حسن عسکری (ع) مسموم، و در سامرا در کنار قبر پدر بزرگوارش، امام هادی (ع) مدفون شد. او پس از انجام مراسم در منزلش دفن شد.

آماده‌سازی شیعیان برای دوره غیبت

ائمه معصوم (ع) اصحاب و شاگردانی داشتند که آنها را برای ترویج اسلام و بیان معارف دینی تربیت می‌کردند که امام حسن عسکری (ع) نیز از این امر مستثنی نبود اما این مسئله در زمان ایشان به دلیل شرایط خاص یعنی تولد آخرین منجی و آخرین امام (ع) و آماده‌سازی برای عصر غیبت حساس‌تر شده بود ازاین‌رو نیاز به آماده‌سازی بیشتری توسط امام (ع) داشت.

بر پایه روایت‌های برجای‌مانده از پیشینیان، امام حسن عسکری (ع) یا بیشتر اوقات در حصر خانگی به سر می‌بردند یا به مناطق مختلف تبعید می‌شدند به همین دلیل امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) پیوسته خود را از بسیاری شیعیان به جز عده‌ای از خواص پنهان می‌کردند. خلفای بنی‌عباس هم فشار بیشتری به‌ویژه بر امام حسن عسکری (ع) وارد می‌کردند، به همین دلیل حضرت (ع) یا از پشت پرده با خواص و غیر خواص ارتباط برقرار می‌کردند یا در مسیری که خلفای بنی‌عباس ایشان را به دربار احضار می‌کردند با شیعیان خاص خود تکلم می‌کردند.

بنابراین یکی از راه‌های آماده‌سازی مقدمه ارتباط مردم با امام‌زمان (عج) در دوره غیبت همین بود که امام حسن عسکری (ع) مردم را با مسئله غیبت امام و عدم حضور ایشان در میان جامعه آشنا کنند؛ یعنی شیعیان را با این موضوع مأنوس کنند تا از غیبت امام‌زمان (عج) وحشت نداشته باشند.

گزارش – محمدعلی شیخ

انتهای پیام/